Fotodermatozy to rodzaj choroby skóry wywoływanej przez światło słoneczne. Mogą być ostre lub przewlekłe. Jest to wspólna nazwa do wielu chorób skóry, które powstają z udziałem światła. Zaliczamy do nich: fotouczulenia i fotoalergie, skutki działania substancji fototoksycznych, a wśród nich popularną osutkę świetlną, która powszechnie pojawia się w społeczeństwach, dotycząc aż 10% populacji. Co każda z nas powinna wiedzieć o fotodermatozach? Kiedy dokładnie występują i jak skutecznie sobie z nimi radzić?
Czym dokładnie są fotodermatozy?
Światło może mieć szkodliwy wpływ na naszą skórę i w wyniku jego działania może dochodzić do rozwoju wielu chorób skóry. Niebezpieczne jest zarówno promieniowanie UV emitowane przez słońce, jak i lampy w solarium, ale również promieniowanie podczerwone, które emitowane jest przez fale elektromagnetyczne. Jednak ogromne znaczenie mają tutaj również nasze indywidualne cechy, czyli dokładnie rzecz ujmując poziom nadwrażliwości na światło.
Fotodermatozy objawiają się w dość typowy sposób. Zmiany na skórze dostrzeżemy przede wszystkim na odsłoniętych częściach ciała, czyli tych, które nie są zakryte odzieżą. Dla większości z nas jest to dość charakterystyczne w przypadku poparzeń słonecznych, jednak musimy pamiętać, że zmiany mogą pojawiać się również w innych okolicznościach. Jeśli jednak chodzi o promieniowanie UV, to możemy, a nawet powinniśmy naszą skórę przed nim chronić przez cały rok. Stosowanie kremów z filtrem jest istotne nawet zimą, choć nie każdy zdaje sobie z tego sprawę. Jednak osoby z bardziej wrażliwą skórą mogą znacząco odczuć różnicę i stanie i wyglądzie swojej skóry, dzięki ich wykorzystaniu.
Jakie są przyczyny występowania fotodermatoz?
Jak dotąd nie udało się dokładnie poznać przyczyn występowania fotodermatoz. Wiemy jednak, że w dużym stopniu to, czy jesteśmy nimi zagrożeni, wynika z uwarunkowań genetycznych, funkcjonowania naszego układu immunologicznego oraz dodatkowo czynników egzogennych. W ostatnich latach pośród naukowców pojawia się wiele kwestii związanych z fototoksycznością kosmetyków, leków, a nawet substancji spożywczych. Chodzi dokładnie o to, że niektóre składniki mogą w znaczący sposób zwiększać wrażliwość naszych tkanek na działanie światła. Ich lista jest stale otwarta i na bieżąco tworzona przez lekarzy, dermatologów i farmakologów. Do najczęściej wymienianych zalicza się:
-
niektóre zioła — dziurawiec zwyczajny, dziegieć, rumianek,
-
antybiotyki — chinolony, tetracykliny,
-
leki o działaniu przeciwbólowym,
-
leki na krążenie,
-
leki na cukrzycę,
-
leki dedykowane problemom neurologicznym,
-
substancje spożywcze, takie jak: eozyna, cyklamat,
-
substancje kosmetyczne — retinole, kwasy AHA, BHA, oraz niektóre barwniki i aromaty.
Podział fotodermatoz
Wyróżniamy wiele różnych fotodermatoz. Ich dokładny obraz kliniczny i przebieg uzależnione są m.in. od tego, co je spowodowało, naszej wrażliwości na światło oraz dodatkowych czynników. Podział fotodermatoz wygląda następująco:
-
Fotodermatozy idiopatyczne, czyli takie, których podłoże wystąpienia nie jest znane. Zaliczamy do nich: świerzbiączkę letnią, osutki świetlne, pokrzywkę słoneczną czy przewlekłe posłoneczne zapalenie skóry.
-
Fotodermatozy endogenne — przyczyną ich wystąpienia są czynniki wewnątrzustrojowe, do których zaliczamy: porfirię skórną późną, podagrę, protoporfiria erytropoetyczna.
-
Fotodermatozy egzogenne — spowodowane wystąpieniem czynników pozaustrojowych. Zaliczymy tu wypryski fototoksyczne i fotoalergiczne.
-
Genodermatozy — skóra barwnikowa, skóra pergaminowata, zespół Blooma, choroba Louis-Bara.
-
Choroby, których objawy są potęgowane przez działanie światła. Zaliczamy do nich: chorobę Dariera, toczeń rumieniowy, pemfigus, zapalenia skórno-mięśniowe, pemfigoid.
Czy można skutecznie przeciwdziałać powstawaniu fotodermatoz?
Profilaktyka ma ogromne znaczenie, również w kontekście naszej skóry. Istnieje kilka podstawowych zasad, których powinniśmy się trzymać, aby skutecznie unikać tego rodzaju chorób. Są to:
-
stosowanie ochrony przeciwsłonecznej przez cały rok,
-
łagodzenie podrażnień skóry specjalnymi preparatami ochronnymi, np. po opalaniu lub ekspozycji na inny czynnik,
-
unikanie latem substancji fototoksycznych i fotouczulających w kosmetykach, lekach i żywności.
Nie bez powodu w salonach kosmetycznych i estetycznych niektórych zabiegów nie wykonuje się latem, a jeśli np. miałaś prowadzoną terapię retinoidami, to musisz odpowiedni czas odczekać z inną procedurą. W przeciwnym razie może dość właśnie do fotodermatozy, która może dawać nieprzyjemne objawy, a dodatkowo niezbyt ładnie wyglądać, w związku z tym z pewnością większość osób będzie wolała tego uniknąć. W Laboratorium FEMI, do pielęgnacji skóry w kontakcie ze światłem i słońcem polecamy nasz Olejek Słoneczny Cocoa Samba. Wykazuje on silne działanie regenerujące, więc będzie doskonałym odświeżeniem dla naszej skóry.
W jaki sposób leczy się fotodermatozy?
Leczenie fotodermatozy jest uzależnione od rodzaju choroby, jaka u danej osoby wystąpi. Niewielkie objawy wskazujące na uczulenie na słońce lub światło większość z nas bagatelizuje. Fotodermatozy występują u wielu z nas, jednak tylko niewielka ilość osób ma świadomość, że zmiany na skórze, które obserwuje, mają związek właśnie z nadwrażliwością na światło, w różnej postaci. W konsekwencji często nie zgłaszamy się do dermatologa, a jedynie czekamy, aż problem samoistnie ustąpi. Zdaniem specjalistów jest to duży błąd. Przede wszystkim dlatego, że istnieje bardzo duża ilość różnych fotodermatoz, które mogą mieć ciężki i nawrotowy charakter.
Prawda jest jednak taka, ze postępowanie ściśle zależy od tego, jaka fotodermatoza u nas wystąpi. Część z nich oczywiście wymaga specjalistycznego leczenia, jednak oczywiście zdarzają się i takie, w których nasze odpowiednie działanie w zupełności wystarczy. Musimy się skupić przede wszystkim na złagodzeniu podrażnień naskórka, a także poparzenia czy stany zapalne. Jeśli zmiany są intensywne, najlepiej jednak postawić na środki zalecone przez dermatologa.
Kolejną kwestią jest ochrona przed drażniącym czynnikiem. W miarę możliwości unikamy promieniowania, jeśli chodzi o słońce, to nie wychodzi w godzinach największego nasłonecznienia. Codziennie, przez cały rok stosujemy również kremy z filtrem UV. Warto wybrać wysoki faktor nawet 50. Ponadto w miarę możliwości okrywajmy się odzieżą. Sprawdźmy również, czy nasza fotodermatoza nie ma pochodzenia od konkretnej substancji uczulającej, którą powinniśmy wyeliminować.
Z pewnością nie powinniśmy bagatelizować fotodermatoz. W wielu przypadkach nie są one jedynie delikatną reakcją na działanie słońca, a mogą powodować poważne choroby skóry, które wymagają pomocy specjalisty. Jeśli coś nas niepokoi, powinniśmy jak najszybciej udać się do specjalisty.
Powyższe informacje mają charakter edukacyjny. Nie są to porady medyczne. W razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.