Lipidy to składniki, które dość powszechnie pojawiają się w wielu produktach kosmetycznych. Wynika to m.in. z ich właściwości nawilżających, ale również wpływu na stabilność preparatów. Lipidy są grupą związków chemicznych, które nie rozpuszczają się w wodzie. Lipidy są ważnym elementem ludzkiego organizmu i stanowią integralną część błon komórkowych.

 

Do najbardziej rozpowszechnionych rodzajów lipidów należą tłuszcze i oleje, woski, steroidy, fosfolipidy (występujące w błonach komórkowych), glikolipidy (występujące w gangliozydach) i terpeny (produkowane przez rośliny). Każdy rodzaj lipidów pełni inne funkcje w organizmie:

 

 

• tłuszcze pomagają w dostarczaniu energii,

• woski chronią przed bakteriami,

• steroidy pomagają w produkcji hormonów wzrostu,

• fosfolipidy tworzą błony komórkowe

• cząsteczki glikolipidów umożliwiają komórkom nerwowym przekazywanie informacji z jednego zakończenia nerwowego do drugiego za pomocą sygnałów elektrycznych,

• terpeny mają właściwości antybakteryjne, ale mogą być również stosowane jako środki aromatyzujące lub zapachowe w produktach kosmetycznych.

Lipidy i ich funkcje

Lipidy to różnorodna grupa związków chemicznych, które mają jedną wspólną cechę: są nierozpuszczalne w wodzie. Występują we wszystkich organizmach żywych, od roślin po człowieka. Lipidy można podzielić na dwie kategorie: tłuszcze i woski. Zarówno tłuszcze, jak i woski pełnią ważne funkcje w organizmie, ale mają zupełnie inny wpływ na skórę, gdy są stosowane jako składniki kosmetyków.

Tłuszcze mają postać stałą w temperaturze pokojowej; przykładami są masło, skrobia, smalec i olej kokosowy. Pomagają nawilżać skórę, pokrywając ją cienką warstwą oleju, dzięki czemu woda nie może łatwo odparować z jej powierzchni (to dlatego po użyciu oleju kokosowego odczuwasz uczucie tłustości). Zatrzymują również wilgoć w swojej strukturze krystalicznej, więc kiedy nakładasz swój ulubiony krem nawilżający lub balsam z dodatkiem tłuszczu (np. masło shea lub oliwę z oliwek), zatrzymujesz wilgoć aż do następnego prysznica!

Woski mają postać półstałą w temperaturze pokojowej, przykładem może być wosk pszczeli i lanolina (pozyskiwana z wełny owczej). Zapewniają ochronę przed szkodliwymi promieniami UV dzięki fizycznym barierom, takim jak SPF na filtrach przeciwsłonecznych lub pigmentom mineralnym, takim jak dwutlenek tytanu czy tlenek cynku, które odbijają światło od skóry, zamiast je pochłaniać, jak wiele innych substancji chemicznych.

Lipidy, jako składnik aktywny kosmetyków

Lipidy to nie tylko składnik produktów do pielęgnacji skóry, ale także składnik aktywny. To właśnie dzięki nim skóra zachowuje elastyczność, zawartość wody i naturalną barierę lipidową. Odgrywają one ważną rolę w naprawie uszkodzonych tkanek organizmu, stanowią na przykład około 50 procent naszych mięśni. Chronią nas również przed promieniowaniem UV i infekcjami bakteryjnymi.

Lipidy mogą być stosowane w kosmetykach do nawilżania skóry, jej naprawy i zapobiegania zmarszczkom dzięki działaniu emoliencyjnemu (zatrzymują wilgoć w zewnętrznych warstwach naskórka). Na przykład, oleje roślinne są często stosowane jako baza do produkcji kremów nawilżających, ponieważ zawierają duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych, które pomagają zatrzymać wodę w komórkach skóry, zapobiegając odwodnieniu spowodowanemu przez pozostałości mydła na ciele po prysznicu lub kąpieli (mydło wysusza skórę). Oprócz zapobiegania powstawaniu wyprysków trądzikowych poprzez utrzymywanie porów w czystości - co zawdzięczają swoim właściwościom przeciwzapalnym - lipidy wykazują również działanie przeciwstarzeniowe: mogą zapobiegać uszkodzeniom oksydacyjnym powodowanym przez wolne rodniki, a jednocześnie przy regularnym stosowaniu zwiększają produkcję kolagenu (białka odpowiedzialnego za nadawanie struktury i elastyczności)! Doskonałym wyborem dla Ciebie, jeśli chcesz zadbać o nawilżenie i młody wygląd skóry, będzie nasze Serum lipidowe Passiflora, które nie tylko nawilża, ale sprzyja dotlenieniu, rewitalizuje, chroni przed stresem oksydacyjnym i zapobiega pojawianiu si zmarszczek.

Warto również zaznaczyć, że lipidy chronią skórę przed szkodliwym działaniem czynników środowiskowych, takich jak:

• zanieczyszczenia,

• wiatr,

• mróz,

• chłód,

• promieniowanie słoneczne.

Jeśli ilość lipidów w naszej skórze jest zbyt niska, to będzie dochodziło do jej przesuszania się, w dotyku będzie stawała się szorstka i chropowata, a w konsekwencji może również dochodzić do mikrouszkodzeń i pękania.

Rodzaje lipidów

W naszej skórze występują różne rodzaje lipidów. Do tych najważniejszych zaliczyć należy chociażby fosfolipidy, czyli tłuszcze złożone – ważny składnik skóry i błon komórkowych. Dzięki nim możliwe jest transportowanie składników aktywnych ze stosowanych preparatów w głąb naskórka. Są również emulgatorami o działaniu nawilżającym i natłuszczającym. Ich rola jest jednak jeszcze szersza, gdyż mają działanie regulujące dla pracy gruczołów łojowych, a oprócz tego zmiękczają naskórek i łagodzą podrażnienia na skórze twarzy i całego ciała.

Kolejnym ważnym elementem warstwy lipidowej skóry są sfingolipidy czyli ceramidy – najważniejszy składnik cementu międzykomórkowego. Chronią one skórę przed nadmierną utratą wody i wspomagają jej wchłanianie. Posiadają one zdolność głębokiego wnikania w skórę, dzięki czemu ułatwiają transport wody i substancji aktywnych do głębszych warstw skóry. Jeśli w skórze brakuje ceramidów, będzie ona wyraźnie cieńsza i mniej elastyczna, a także bardziej podatna na przesuszenia i powstawanie zmarszczek. W spoiwie międzykomórkowym ważnym składnikiem jest również skwalen – bezbarwny i bezzapachowy olejek, który odpowiada m.in. za optymalne nawodnienie skóry. Wchodzi ponadto w skład zewnętrznej warstwy lipidowej przyczyniając się do zachowania jej elastyczności. Ma on również właściwości ochronne, odżywcze, antybakteryjne i regeneracyjne.

Emolienty

Emolienty to składniki stosowane w celu zmiękczenia i wygładzenia skóry. Mogą również pomagać w jej nawilżaniu, pomagając skórze zatrzymać wilgoć.

Emolienty mogą być tłuste lub woskowe, choć zazwyczaj są tłuste. Ich główną funkcją jest poprawa gładkości skóry poprzez tworzenie cienkiej warstwy, która działa jak smar pomiędzy ubraniem a skórą. Im bardziej emolientowy jest dany składnik, tym skuteczniej będzie poprawiał miękkość i zapobiegał podrażnieniom wynikającym z tarcia o włókna odzieży lub inne powierzchnie.

Warstwa okluzyjna

Lipidy to zróżnicowana grupa substancji, które mają zdolność do tworzenia tłuszczów, olejów i wosków. Stosowane są w kosmetykach jako substancje okluzyjne, tzn. działają jak bariery zapobiegające utracie wody ze skóry.

Substancje okluzyjne są ważne dla produktów do pielęgnacji skóry, ponieważ pomagają zapobiegać utracie wody z organizmu i zmniejszają przeznaskórkową utratę wody (TEWL). TEWL to szybkość, z jaką wilgoć opuszcza organizm poprzez jego zewnętrzną warstwę (warstwę rogową).

Lipidy w kosmetykach = nawilżenie

Lipidy są ważnym składnikiem produktów do pielęgnacji skóry. Pomagają one nawilżać skórę i mogą być stosowane w leczeniu suchej skóry i trądziku. Lipidy mogą pochodzić zarówno ze źródeł naturalnych, jak i syntetycznych, dlatego też istnieje szeroka gama dostępnych opcji, które można wykorzystać przy opracowywaniu preparatów.

Są to substancje niezbędne dla zdrowia i optymalnego funkcjonowania skóry. Odgrywają również ważną rolę w zachowaniu jej estetycznego wyglądu, ponieważ utrzymują miękkość, gładkość i elastyczność. Stosowane miejscowo w postaci kosmetyków lub emulsji zawierających je w składzie, mogą poprawiać poziom nawilżenia skóry, chroniąc ją jednocześnie przed utratą wody (co może prowadzić do przesuszenia). Z tego powodu są one często stosowane w balsamach, kremach i innych produktach nawilżających. Oprócz roli, jaką pełnią w produktach do pielęgnacji skóry, istnieje wiele różnych rodzajów lipidów, które służą różnym celom, np. działają jako rozpuszczalniki, dzięki czemu oleje stają się rozpuszczalne (np. trójglicerydy), stanowią barierę ochronną przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak promieniowanie ultrafioletowe (np. woski).

Znaczenie lipidów w kosmetykach

Sposób oddziaływania lipidów na skórę sprawia, że są one bardzo powszechnie wykorzystywane w produktach kosmetycznych. Szczególnie doceniane są ich właściwości odżywcze i ochronne – szczególnie przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Warto również wiedzieć, że skutecznie łagodzą one podrażnienia i przyczyniają się do lepszej regeneracji skóry, poprawiając jej ogólną kondycję oraz wygląd. Stosowanie preparatów kosmetycznych, w których składzie znajdują się lipidy, poleca się szczególnie jeśli uszkodzona jest warstwa lipidowa skóry, co objawia się zaczerwienieniem, nadmiernym przesuszeniem, nadwrażliwością, szorstkością, a także skłonnością do podrażnień i reakcji alergicznych. Zaburzenia warstwy rogowej naskórka mogą mieć różne przyczyny, zaliczamy do nich:

• choroby skórne, takie jako atopowe zapalenie skóry, dermatozy, alergie,

• czynniki zewnętrzne – mróz, suche i ciepłe powietrze w pomieszczeniach, wiatr, częste mycie lub dezynfekcja skóry, stosowanie kuracji złuszczania kwasami,

• procesy starzenia się skóry, połączone z zmniejszoną produkcją ceramidów, steroli i skwalenu.

Lipidy mają ogromne znaczenie w produktach przeznaczonych do pielęgnacji skóry dzieci. Musimy pamiętać, że skóra najmłodszych, a szczególnie jej warstwa lipidowa, jest bardzo cienka. W związku z tym osłabienie i uszkodzenia pojawiają się bardzo szybko i łatwo na skutek działania chociażby ciepłego i suchego powietrza. Przemysł kosmetyczny wykorzystuje tłuszcze zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego.

Pośród tłuszczy zwierzęcych wyróżniamy: ceramidy, fosfolipidy, lecytynę i cholesterol. Mają one działanie nawilżające, zmiękczające, wzmacniające i poprawiające elastyczność skóry. Ponadto ograniczają utratę wilgoci.

Z kolei tłuszcze roślinne w kosmetykach, to m.in. oleje pozyskiwane z dojrzałych nasion owoców. Występują w nich bardzo cenne składniki aktywne, jak chociażby działająca antyoksydacyjnie witamina E czy kwasy tłuszczowe. Działanie tych składników pozwala na skuteczne natłuszczanie naskórka, poprawianie przenikania substancji aktywnych w głąb skóry, a oprócz tego zapobiegają jej przesuszaniu się, a także wykazują właściwości odmładzające, gwarantując sprężystość i optymalne napięcie skóry. Ponadto przyczyniają się do łagodzenia podrażnień, stany zapalne, szorstkość, łuszczenie się i świąd skóry.

 

Powyższe informacje mają charakter edukacyjny. Nie są to porady medyczne. W razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.